Üretim Yürütme Sistemi (MES) Nedir? İşletmeler İçin Önemi

Manufacturing Execution System – MES (Üretim Yürütme Sistemi)

MES (Üretim Yürütme Sistemi), üretimde kullanılan yöntem ve araçların bilgisayar destekli bir sistem içinde toplandığı, çevrim içi olarak entegre çalışan bir çözümdür. İlk olarak 1990 yılında kullanılmaya başlanmıştır ve ham maddeden bitmiş ürüne kadar tüm üretim hareketlerini takip ederek işletme verimliliğini artırmayı hedefler.

Bu sistem, üretim sahasından anlık ve eş zamanlı veri toplar, bu verileri düzenler ve merkezi bir veri tabanında saklar. ERP (Kurumsal Kaynak Planlama) sistemi ile entegre şekilde çalışarak iş emirlerini üretim birimlerine aktarır. Ayrıca detaylı planlama yaparak verimlilik ve kalite artışına olanak tanır. Operatör müdahalesine ihtiyaç duymadan, üretim tezgahları ve ekipmanlarla doğrudan iletişim kurarak bilgiyi toplar ve paylaşır. Böylece veri toplama ve iletim süresini kısaltır, hataları minimize eder.

MES, ayrıca arıza analizleri, çalışma oranları (OEE), arıza tekrar analizleri ve planlı bakım zamanlarının takibi gibi işlevleri de yerine getirir. Tezgah, pres, enjeksiyon makineleri gibi üretim araçlarıyla veri toplama panelleri ve I/O kartları üzerinden haberleşerek üretim süreçlerini sürekli izler ve optimize eder.

MES Kullanımının Faydaları

Üretim Yürütme Sistemi (MES) kullanımı, üretim süreçlerini optimize ederek işletmelere birçok avantaj sağlar. Bu faydalar şunlardır:

1. İmalat süresini kısaltır:
   Üretim döngüsündeki süreyi (cycle time) azaltarak ürünlerin daha hızlı bir şekilde tamamlanmasını sağlar. Böylece teslim süreleri kısalır ve üretim kapasitesi artırılır.
2. Hazırlık ve tedarik süresini azaltır:
   Ham madde ve ekipman hazırlık süreçlerini optimize ederek üretime geçiş süresini hızlandırır. Gereksiz beklemeler ortadan kalkar.
3. Veri girişindeki hataları ortadan kaldırır:
   Otomatik veri toplama sayesinde manuel veri girişine olan ihtiyacı azaltır. Bu, hem zaman tasarrufu sağlar hem de hatalı bilgi girişini minimuma indirir.
4. Ürün kalitesini iyileştirir:
   Kalite kontrol süreçlerini entegre bir şekilde yöneterek ürünlerdeki hata oranını düşürür. Standartlara uygun üretim yapılmasını destekler.
5. Dokümantasyon gereğini azaltır:
   Vardiyalar arasında fiziksel belge paylaşımı yerine dijital bilgi akışı sağlar. Bu da zaman kaybını önler ve bilgilerin güncel kalmasını sağlar.
6. Planlama süreçlerini iyileştirir:
   Verilerin anlık takibi ve analizi sayesinde üretim planlaması daha esnek ve etkin hale gelir. Üretim kapasitesinin en verimli şekilde kullanılması sağlanır.
7. Çalışan verimliliğini artırır:
   Operatörlerin ve diğer çalışanların performansını izleyerek etkinliği artırır. Gereksiz iş yükünü azaltır ve çalışanların odaklanmasını kolaylaştırır.
8. Kayıp belge vakalarını önler:
   Dijital ortamda tüm bilgilerin merkezi bir yerde saklanması sayesinde belgelerin kaybolma riski ortadan kalkar. Verilere erişim kolaylaşır.
9. Bekleyen mamul sayısını azaltır:
   Üretim akışını hızlandırarak stoklarda bekleyen yarı mamul veya mamul sayısını en aza indirir. Bu da depo maliyetlerini düşürür.
10. Müşteri hizmetlerini geliştirir:
    Üretim süreçlerinde iyileşme ve ürün kalitesindeki artış, müşteri memnuniyetini artırır. Daha hızlı teslimat ve güvenilir ürünler sağlanır.

MES, işletmelere süreç optimizasyonu ve verimlilik artışı konusunda önemli katkılar sunarak rekabet avantajı sağlar.

MES'in İşlevleri

Üretim Yürütme Sistemi (MES), üretim süreçlerini izlemek, optimize etmek ve yönetmek için çeşitli işlevlere sahiptir. MES'in başlıca işlevleri şunlardır:

1. Üretim sahasından anlık veri toplama:
   Üretim sahasındaki makinelerden ve ekipmanlardan gerçek zamanlı veriler toplar. Bu veriler sayesinde üretim süreçlerinin etkinliği artırılır.
2. Performans analizi:
   Toplanan veriler kullanılarak makinelerin ve üretim süreçlerinin performansı analiz edilir. Bu analizler sayesinde darboğazlar ve iyileştirilmesi gereken noktalar belirlenir.
3. Raporlama yapma:
   Toplanan veriler doğrultusunda istenilen formatta raporlar oluşturur. Raporlar, karar alma süreçlerini hızlandırır ve işletme yönetimine değerli bilgiler sunar.
4. Görevlerin üretim birimlerine dağıtımı:
   İş emirlerini üretim sahasındaki farklı birimlere aktararak iş akışını düzenler. Bu, zaman kaybını önler ve süreçlerin koordinasyonunu sağlar.
5. İş ve detay planlama:
   Üretim süreçlerinin detaylı bir şekilde planlanmasına olanak tanır. Böylece kaynaklar daha etkin kullanılır ve üretim hedefleri tutturulur.
6. Bakım yönetimi:
   Ekipman ve makinelerin bakım süreçlerini takip eder ve düzenler. Planlı bakım sayesinde arızalar önlenir ve üretim kesintileri azaltılır.
7. İşgücü yönetimi:
   Çalışanların iş yüklerini, performanslarını ve vardiya düzenlerini izler ve optimize eder. Bu, çalışan verimliliğini artırır.
8. Kalite yönetimi:
   Üretim sırasında kalite kontrol süreçlerini izleyerek ürünlerin standartlara uygun olmasını sağlar. Hataları erken tespit ederek kalite kayıplarını önler.
9. Süreç yönetimi:
   Üretim sürecindeki tüm adımları izler ve optimize eder. Bu, üretim süreçlerinin verimli ve düzenli olmasını sağlar.
10. Ürün takibi ve kütüğü:
    Ürünlerin üretim sürecindeki hareketlerini izler ve kaydeder. Böylece üretimden bitmiş ürüne kadar tüm süreçler takip edilir.
11. Kaynak tahsisi ve durum belirleme:
    Üretim için gerekli olan kaynakları doğru bir şekilde tahsis eder ve mevcut durumlarını sürekli günceller. Bu, kaynak israfını önler.

MES'in bu işlevleri, üretim süreçlerinin daha verimli ve düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlar. İşletmelere süreç optimizasyonu ve yüksek kalite standardı sunar.

MES'in Ana İşlevleri

Üretim Yürütme Sistemi (MES), üretim süreçlerini yönetmek ve optimize etmek için belirli ana işlevlere sahiptir. Bu işlevler, işletmelerin üretim süreçlerini daha verimli hale getirmek için kritik öneme sahiptir:

1. Planlama sistemi ara yüzü:
   Planlama ve diğer bilgi sistemleriyle entegre olarak çalışır, verilerin merkezi bir yerden erişilebilir olmasını sağlar.
2. Veri toplama:
   Üretim sahasından gerçek zamanlı veri toplar ve bu verileri analiz etmek için kullanır.
3. İş emri yönetimi:
   ERP sisteminden gelen iş emirlerini alır, düzenler ve üretim birimlerine aktarır.
4. İş istasyonu yönetimi:
   Üretim sahasındaki iş istasyonlarının durumunu izler ve yönetir.
5. Stok takibi ve yönetimi:
   Ham madde ve ürün stoklarını gerçek zamanlı olarak izler ve yönetir.
6. Malzeme akış takibi:
   Üretim hattındaki malzeme hareketlerini izler ve optimize eder.
7. İstisnai durumlar yönetimi:
   Üretim süreçlerindeki beklenmeyen durumlara hızlıca müdahale eder ve çözüm üretir.
8. Üretim zekâsı:
   Toplanan verileri analiz ederek işletmeye üretim süreçleri hakkında detaylı bilgiler sunar.

Bu ana işlevler, MES'in üretim süreçlerini daha verimli ve düzenli bir şekilde yönetmesini sağlar ve işletmelerin operasyonel mükemmeliyet hedeflerine ulaşmasına katkıda bulunur.

MES'in Takviye İşlevleri

Üretim Yürütme Sistemi (MES), ana işlevlerinin yanı sıra işletmelere destek olan takviye işlevlere de sahiptir. Bu işlevler, üretim süreçlerini daha kapsamlı bir şekilde yönetmek için kritik öneme sahiptir:

1. Bakım yönetimi:
   Üretim ekipmanlarının bakım süreçlerini takip eder ve düzenler, böylece arıza risklerini en aza indirir.
2. Zaman ve devamlılık yönetimi:
   Çalışanların vardiya sürelerini ve devamlılıklarını izleyerek iş gücünü optimize eder.
3. İstatistiksel proses kontrolü:
   Üretim süreçlerini analiz eder ve kalite standartlarını sürdürmek için gerekli önlemleri alır.
4. Kalite güvence:
   Üretimde kalite kontrol süreçlerini entegre ederek ürünlerin standartlara uygunluğunu sağlar.
5. Süreç verisi ve performansı analizi:
   Üretim süreçlerindeki performansı ve verileri analiz ederek süreç iyileştirmeleri yapar.
6. Belge ve ürün yönetimi:
   Üretim süreçlerinde gerekli dokümanları dijital ortamda yönetir ve ürün takibini kolaylaştırır.
7. Ürün takibi ve kütüğü:
   Üretimden dağıtıma kadar ürünlerin hareketlerini izler ve kayıt altına alır.
8. Tedarikçi yönetimi:
   Tedarik zincirini optimize ederek üretim süreçlerinde sürekli malzeme akışını sağlar.

MES'in bu takviye işlevleri, üretim süreçlerini daha etkili yönetmeye ve işletmenin operasyonel verimliliğini artırmaya yardımcı olur.

İşletmedeki Bilgi İhtiyacı

Kapsamlı bir Üretim Yönetimi Sistemi (MES), işletmelerdeki bilgi ihtiyaçlarını etkili bir şekilde karşılar. MES, farklı departmanların süreçlerini optimize etmek için gerekli bilgileri sunar.

Üretim Departmanı

• Bu makine niye çalışmıyor?
• Makine hızını doğru ölçebiliyor muyum?
• Bu ay yapılan duruşlar geçen yıla oranla nasıl?

Mühendislik Büro

• Bu kontrol döngüsü için referans değerler doğru mu?
• Koruma kilitleri limitleri proses değerlerini kararsız yapar mı?
• Alarmlar operatörleri yeteri derecede uyarır mı?

Süreç Mühendisleri

• Bu makine üretimde dar boğaz mı yaratıyor?
• Bu sürücü nasıl bozuldu?
• Malzeme stoklarım yeterli mi?

Kalite Departmanı

• Reçete değişiklikleri ürün kalitesini ve miktarını etkiledi mi?
• Geçen bakımdan sonra yatak sıcaklıkları ve titreşim arttı mı?
• Geçen yıl makineler kaç saat devrede kaldı?

MES, üretimin detaylı takibini, kalite yönetimini, ERP entegrasyonunu ve operatör izlemeyi sağlar. MES, MIS (Management Information System) ile karıştırılmamalıdır. MES, üretim süreçlerinde yapay zekâ kullanarak MIS'in yapamayacağı şu işlevleri yerine getirir:

• Üretim ve parça ölçümü.
• İş emri önceliklerini yönetme.
• Personel atama ve yeniden atama.
• Yarı mamulleri tahsis etme ve yeniden tahsis etme.
• Makineleri açma ve kapama.
• Üretim ekipmanını programlama ve yeniden programlama.
• Tedarikçi yönetimi.
• Yalın üretim ve altı sigma prensiplerini uygulama.
• Tedarik zinciri tepki süresini iyileştirme.